De Werkgoep Infectie Preventie (WIP) heeft nieuwe richtlijnen opgesteld voor de luchtbehandeling in operatiekamers en opdekruimtes. Het doel van de werkgroep is om postoperatieve wondinfecties te voorkomen door het toepassen van infectiepreventiemaatregelen gericht op de luchtkwaliteit. Sinds kort hebben de WIP-richtlijnen het beheersplan luchtbehandeling voor de operatieafdeling vervangen.
Beheren luchtkwaliteit
Van verschillende Nederlandse ziekenhuizen kreeg ik de vraag wat de nieuwe richtlijnen betekenen voor het beheren van de luchtkwaliteit in hun operatiekamers. Samen met mijn collega en technisch specialist Frank van Kooten heb ik deze ziekenhuizen geholpen bij het realiseren en borgen van de optimale luchtkwaliteit in lijn met de voorschriften van WIP.
Kritische procesparameters
Waar de oude WIP-richtlijn voornamelijk eisen stelde aan wat en hoe er gebouwd moest worden, stellen de huidige richtlijnen veel meer eisen aan het presteren van het gehele luchtbehandelingssysteem. Hiermee wordt de eindgebruiker zelf verantwoordelijk voor het bepalen van kritische procesparameters die dit kunnen borgen.
Luchtkwaliteit van invloed op infectiekans
De luchtkwaliteit in een operatiekamer is van grote invloed op de kans op wondinfectie na een operatie. De lucht wordt door verschillende luchtbehandelingskasten en filters gereinigd voordat deze de operatiekamer in wordt geblazen. Wanneer het OK-personeel veel heen en weer loopt of de deuren vaak open en dicht gaan, raakt de luchtcirculatie verstoord, waardoor de kans op wondinfecties toeneemt. Soms moeten operatieafdelingen zelfs sluiten als gevolg van een slechte luchtkwaliteit.
Drukverschilbewaking in operatiekamers
In een operatiekamer wordt in de schone ruimte een overdruk gecreëerd ten opzichte van de omliggende ruimtes. De overdruk wordt tot stand gebracht door meer schone lucht in de ruimte te blazen dan er wordt afgezogen. Door de overdruk ontstaat er bij het openen van een deur altijd een luchtstroom van binnen naar buiten en kunnen schadelijk bacteriën en virussen niet in de schone ruimte komen. Om te controleren of de overdruk aanwezig blijft, dient er een bewaking te zijn door middel van een drukverschilmeting. Hierbij wordt het drukverschil gemeten tussen de schone ruimte en de gang of een sluis.
Sluis
In de meeste ziekenhuizen waar ik over de vloer kom, is er een sluis tussen de gang en de schone ruimte. De sluis wordt gebruikt als omkleedruimte, maar dient ook als extra buffer tussen de (vuile) gang en de schone ruimte. In de sluis wordt vaak ook een overdruk ten opzichte van de gang gecreëerd. Deze is echter altijd kleiner dan de overdruk van de schone ruimte, anders zou er lucht vanuit de sluis naar de schone ruimte kunnen stromen.
Oplossingen
Bij HITMA Instrumentatie bieden we verschillende oplossingen voor het meten van kritische procesparameters en het registreren en bewaken hiervan. De mogelijkheden lopen uiteen van instrumenten met audiovisuele alarmering die vlak in een wand kunnen worden gemonteerd en transmitters gemonteerd boven het plafond, tot maatwerkoplossingen met touchscreenbediening en rood-groene statusindicatie.
Correcte luchtbehandeling
Ik geef technische medewerkers in ziekenhuizen die verantwoordelijk zijn voor de operatiekamers handvatten om de kritische procesparameters te bepalen. We stemmen af welke metingen nodig zijn om een correcte werking van de luchtbehandeling te realiseren. U kunt hierbij denken aan ruimtedrukverschilbewaking, deurtellers, drukverschilmeting over filters, temperatuur- en luchtvochtigheidsmeting van toe- en afvoerlucht en flowmeting van de hoeveelheid ingeblazen en afgezogen lucht.
Jaarlijkse controle en kalibratie
Sensoren die kritische parameters meten, dienen jaarlijks gecontroleerd te worden op nauwkeurigheid en functioneren. Wijkt een sensor af, dan zal deze gejusteerd moeten worden. Elke sensor wordt op deze wijze voorzien van een nieuw kalibratiecertificaat. Dit kan meestal niet met standaard HVAC-sensoren. Hiervoor worden hoogwaardige sensoren ingezet, bijvoorbeeld van de merken Kimo, Micatrone en/of Dwyer.
Dataregistratie en monitoring
De nieuwe WIP-richtlijnen adviseren dat kritische procesparameters altijd geregistreerd worden en voor een langere periode bewaard blijven. HITMA Instrumentatie kan diverse data-acquisitie oplossingen leveren compleet met IQ/OQ-validatie. Onze technische specialisten begeleiden daarbij het volledige traject van installatie, training en ingebruikname.